تخم کتان

(بذر کتان یا تخم بزرک) (با تخم کتان قناری اشتباه نشود canary grass ) به دو شکل ظاهری یافت می‌شود:

قهوه‌ای و زرد طلایی (گیاه کتان خود بیش از ۲۰۰ گونه دارد).

با تخم کتان روغن نباتی تولید می‌شود و به عنوان روغن کتان یا روغن بزرک،که یکی از قدیمی‌ترین روغن‌های تجاری است کاربرد دارد.

این روغن خوراکی با فشردن سرد و گرم بدست می‌آید.

روغن تخم کتان قرن‌هاست که به عنوان یک روغن خشک در نقاشی و پوشش لاک الکل استفاده می‌شود.

در بذر کتان گلیکوزید سیانوژنیک وجود دارد که ماده ای است پیش مرحله‌ای برای ایجاد طبیعی یا تولید صنعتی ماده بسیار سمی هیدروژن سیانید (HCN). از ۱۰۰ گرم بذر کتان می‌توان ۵۰ میلی‌گرم هیدروژن سیانید تولید کرد.

مواد شیمیایی معده، در صورت مصرف مقدار عادی بذر کتان (اگر به صورت آرد یا کوبیده مصرف شود)، از مسموم شدن انسان جلوگیری می‌کند و ضرری متوجه سلامتی انسان نمی‌شود.

داغ کردن، پختن و سرخ کردن بذر کتان گلیکوزید‌ها را کاملاً خنثی می‌کند.

در اواخر سال ۲۰۱۶ سازمان دولتی تغذیه در سوئد (Livsmedelsverket) نظریه خنثی شدن سموم آرد تخم کتان به وسیله گرما را زیر سوال برده و اخطار داده که در مصرف احتیاط شود.

سازمان دیگری تا امروز (اسفند ۱۳۹۵) این گفته را تأیید نکرده، ولی دانه‌های نکوبیده کاملاً بی ضرر هستند.

خواص تخم کتان

دارویی

دانه‌های کتان در طب سنتی به صورت کامل یا کوبیده شده مصارف داخلی و خارجی دارد، از جمله برای درمان التهاب معده و روده، اختلالات دستگاه تنفسی، چشم، عفونت‌ها، سردرد، آنفلوانزا، تب، روماتیسم و نقرس.تخم کتان منبعی سرشار از مواد مغذی همچون فیبر، منیزیوم، ویتامین B1، اسید چرب آلفا لینولنیک، و امگا ۳ است.

بذر کتان منبعی برای چربی سالم، آنتی اکسیدان و فیبر است.

تخم کتان می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به دیابت، سرطان پروستات، سرطان سینه و بیماری‌های قلبی نیز مؤثر باشد.

در مورد لاغر شدن با کمک تخم کتان باید دانست که این بذر گیاهی نقش مستقیمی در کم کردن وزن ایفا نمی‌کند.

خوردن تخم کتان با داشتن مواد فیبری فقط عامل می‌شود که مصرف‌کننده احتمالاً کمتر احساس گرسنگی داشته باشد و کمتر غذا بخورد.

حالتی که بسیاری مواد غذایی دیگر از جمله سبزی جات نیز می‌توانند برآورد کنند.

خود تخم کتان انرژی زا محسوب می‌شود و می تواند وزن را بالا ببرد.

سایر فواید این دانه ارزشمند عبارتند از:

• سرشار از فیبر، اسیدهای چرب امگا ۳ و فیتوکمیکال‌هایی به نام لیگنان که برای بهبود سلامت دستگاه گوارش یا رفع یبوست مفید هستند.
• کمک به کاهش سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL یا بد)
• درمان بزرگ پروستات (روغن تخم کتان)
• کمک به بهبود دیابت
• کمک به بهبود دیورتیکولیت
• کمک به بهبود التهاب روده کوچک یا معده
• کمک به بهبود سندرم روده تحریک‌پذیر
• کمک به بهبود علائم یائسگی
• کمک به بهبود میوکارد قلب
• کمک به بهبود پیشگیری از انفارکتوس
• کمک به بهبود التهاب پوست
• کمک به بهبود نفریت لوپوس اریتماتوز سیستمیک کلیوی (SLE)

خواص تخم کتان

خواص تخم کتان

1. مملو از مواد مغذی است

دانه کتان به ویژه سرشار از تیامین است،ویتامین B که نقش کلیدی در متابولیسم انرژی و همچنین عملکرد سلول ایفا می کند.

همچنین منبع بسیار خوبی از مس است که در رشد مغز، سلامت سیستم ایمنی و متابولیسم آهن نقش دارد.

2. سرشار از اسیدهای چرب امگا 3

بذر کتان منبع عالی آلفالینولنیک اسید است، نوعی اسید چرب امگا 3 که برای سلامت قلب مهم است و عمدتاً در غذاهای گیاهی یافت می شود.

یکی از دو اسید چرب ضروری است که باید از غذاهایی که می خورید به دست آورید زیرا بدن شما آنها را تولید نمی کند.

مطالعات حیوانی نشان می دهد که اسیدهای چرب موجود در دانه کتان ممکن است به کاهش التهاب و جلوگیری از رسوب کلسترول در رگ های خونی قلب شما کمک کند.

مطالعه اخیر بر روی 8866 نفر افزایش مصرف را با کاهش سطح کلسترول و کاهش خطر ابتلا به بیماری ایسکمیک قلبی که مربوط به تنگی عروق است و دیابت نوع 2 مرتبط دانست.

مطالعات متعدد همچنین با خطر کمتر سکته مغزی مرتبط دانسته اند.

علاوه بر این، یک بررسی بزرگ از 34 مطالعه حتی افزایش مصرف را با کاهش خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی مرتبط کرد.

خواص تخم کتان

3. خواص تخم کتان برای محافظت از سرطان

بذر کتان سرشار از لیگنان است که ترکیبات گیاهی هستند که به دلیل خواص قوی در مبارزه با سرطان مورد مطالعه قرار گرفته اند.

جالب اینجاست که این دانه 75 تا 800 برابر بیشتر از سایر غذاهای گیاهی لیگنان دارد.

برخی از مطالعات مصرف بذر کتان را با خطر کمتر ابتلا به سرطان سینه، به ویژه برای زنان یائسه مرتبط می‌داند.

مطالعات حیوانی و لوله آزمایش همچنین نشان می‌دهد که بذر کتان از سرطان روده بزرگ، پوست، خون و ریه محافظت می‌کند.

4. سرشار از فیبر

فقط 1 قاشق غذاخوری (7 گرم) دانه کتان آسیاب شده حاوی 2 گرم فیبر است که به ترتیب حدود 5 و 8 درصد از مصرف روزانه توصیه شده برای مردان و زنان است.

علاوه بر این،بذر کتان حاوی دو نوع فیبر – محلول و نامحلول – است که توسط باکتری‌های روده تخمیر می‌شوند تا از سلامت روده حمایت کرده و منظم بودن روده را بهبود ببخشند.

در حالی که فیبر محلول آب را در روده شما جذب می کند و هضم را کند می کند، که ممکن است به تنظیم سطح قندخون و کاهش کلسترول کمک کند،فیبر نامحلول حجم مدفوع را افزایش می دهد که ممکن است از یبوست جلوگیری کند و حرکات منظم روده را تقویت کند.

5. خواص تخم کتان برای کاهش کلسترول

دانه کتان همچنین ممکن است به کاهش سطح کلسترول کمک کند.

بر اساس یک مطالعه یک ماهه در افراد مبتلا به بیماری عروق محیطی، خوردن 4 قاشق غذاخوری (30 گرم) دانه کتان آسیاب شده در روز، سطح کلسترول بد را تا 15 درصد کاهش داد.

یک مطالعه 12 هفته ای بر روی 112 فرد مبتلا به فشارخون بالا یافته های مشابهی داشت و گزارش داد که 4 قاشق غذاخوری (30 گرم) بذر کتان در روز منجر به کاهش قابل توجه شاخص توده بدنی، کلسترول کل و فشارخون می شود.

آشپزی

جوانه تخم کتان خوراکی و کمی با عطر و طعم تندی است.

مصرف بیش از حد تخم کتان با آب ناکافی می‌تواند باعث انسداد روده شود.

هشدار

• مصرف داخلی تخم کتان می‌تواند عامل زایمان زودرس گردد.
• مصرف بیش از حد دانه‌های کتان با آب ناکافی می‌تواند باعث انسداد روده شود.
• زنان شیرده بهتر است از مصرف تخم کتان خودداری کنند.