روماتیسم چیست؟

روماتیسم چیست؟ روماتیسم مفصلی به زبان انگلیسی (rheumatoid arthritis) یا آرتریت روماتوئید به عنوان یک بیماری خود ایمنی شناخته می‌شود.

یعنی سیستم ایمنی که سیستم دفاعی طبیعی بدن است، به اشتباه به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند و باعث التهاب و دیگر علائم می‌شود.

آرتریت روماتوئید حدود بیش از ۴۰۰ هزار نفر از افراد ۱۶ سال و بالای این آن را در آمریکا درگیر کرده است.

این عارضه برای هر کسی در هر سنی می‌تواند رخ دهد و به سرعت پیشرفت داشته باشد.

بنابراین تشخیص زود هنگام بیماری و شروع درمان اهمیت دارد.

هر چه درمان را زودتر شروع کنید موثرتر است.

برای درک این موضوع که روماتیسم مفصلی چطور گسترش می‌یابد،لازم است بدانید مفاصل بطور عادی چطور کار می‌کنند.

پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید تا پس از آن روماتیسم مفصلی را کامل بررسی کنیم.

نحوه کار کردن مفاصل در حالت عادی

مفصل جایی است که دو استخوان به یکدیگر می‌رسند. بیشتر مفاصل طوری هستند که به استخوان‌ها اجازه دهند در جهات معین و محدوده مشخصی حرکت کنند.

برای مثال زانو بزرگترین و پیچیده‌ترین مفصل بدن است. این مفصل باید به قدر کافی قوی باشد تا وزنمان را تحمل کند و سر جای خود قفل شود تا بتوانیم صاف بایستیم.

همچنین باید طوری عمل کند تا بتوانیم راه برویم. گاهی لازم است تاب بخورد و خم شود تا بدویم و ورزش کنیم.

انتهای هر استخوان با غضروف پوشانده شده است که سطح نرم لغزنده‌ای دارد.

غضروف باعث می‌شود انتهای استخوان‌ها روی یکدیگر حرکت کنند و ساییده نشوند.

روماتیسم مفصلی چگونه به وجود می‌آید؟

اما روماتیسم چگونه بوجود می ‌آید؟ اگر دچار روماتیسم شوید، سیستم ایمنی بدنتان موجب التهاب درون یک مفصل یا تعدادی از مفاصل خواهد شد.

مقادیر زیادی مایع و خون به بخشی از بدن که تحت حمله عفونتی قرار دارد فرستاده می‌شود.

برای مثال اگر زخمی روی بدنتان به وجود آید که عفونی شود، پوست اطراف آن متورم خواهد شد و تغییر رنگ می‌دهد.

در هر حال در آرتریت روماتوئید، تورم و التهاب در مفصل مشکلاتی را به وجود می‌آورد.

وقتی تورم کم می‌شود، غلاف اطراف غضروف کشیده می‌ماند و نمی‌تواند مفصل را در وضعیت مناسب خود قرار دهد.

نتیجه چنین اتفاقی ناپایداری مفصل است و بنابراین در حالت‌های نامناسبی قرار می‌گیرد.

علائم روماتیسم مفصلی چیست؟

در پاسخ به این سوال باید مهمترین علائم روماتیسم مفصلی را به شرح زیر معرفی کنیم:

• درد در مفصل
• التهاب، تب و قرمزی مفصل
• سختی مفصل به‌ویژه هنگام صبح

سایر علائم رایج آن عبارت هستند از:

• خستگی و کمبود انرژی
• کم اشتهایی
• کاهش وزن
• دمای بالای بدن یا تب
• تعرق
• چشم‌های خشک در نتیجه التهاب
• درد قفسه سینه در نتیجه التهاب

آرتریت روماتوئید می‌تواند هر مفصلی را در بدن درگیر کند، حتی مفاصل کوچک دست و پا.

هر دو سمت بدن معمولا با هم درگیر می‌شوند اما همیشه هم اینطور نیست.

دلیل ابتلا به روماتیسم مفصلی

موارد زیر می‌توانند در ابتلای فرد به روماتیسم مفصلی نقش داشته باشند:

سن فرد

آرتریت روماتوئید بزرگسالان را در هر سنی از ۴۰ تا ۶۰ سال تحت تاثیر قرار می‌دهد.

سه چهارم از این افراد زمانی که بیماری شان تشخیص داده می‌شود، در سن قانونی کار کردن هستند.

جنسیت

روماتیسم مفصلی در زنان دو تا سه برابر مردان رخ می‌دهد.

ژنتیک

دلیل ابتلا به روماتیسم مفصلی ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی مانند سیگار کشیدن و رژیم غذایی است.

هنوز مشخص نشده است ارتباط ژنتیک با این بیماری چیست اما تصور می‌شود در گسترش بیماری بی‌تاثیر نباشد.

وزن

اگر اضافه وزن دارید بیشتر در معرض دچار شدن به روماتیسم مفصلی خواهید بود.

شاخص توده بدنی (BMI) معیاری برای سنجش وزن است که بر اساس قد و وزن سنجیده می‌شود.

برای اکثر افراد بزرگسال، BMI ایده‌آل بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ است.

• اگر BMI زیر ۱۸.۵ باشد، کمبود وزن دارید.
• BMI بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ نشانه وزن سالم است.
• بین ۲۵ تا ۲۹.۹ اضافه وزن وجود دارد.
• بین ۳۰ تا ۳۹.۹ چاق محسوب می‌شود.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن بطورکلی خطر گسترش روماتیسم مفصلی را افزایش می‌دهد، پس اگر روماتیسم دارید و سیگار می‌کشید، بهتر است آن را ترک کنید.

رژیم غذایی

شواهدی در دست است که نشان می‌دهد اگر گوشت قرمز زیاد مصرف کنید و ویتامین C نخورید،خطر ابتلا به رماتیسم مفصلی افزایش می‌یابد.

روماتیسم مفصلی و درمان آن

روماتیسم مفصلی و درمان آن یکی از پر اهمیت‌ترین مطالب این بخش است.

هر چه درمان زودتر شروع شود بهتر است.

اهداف اصلی درمان آرتریت روماتوئید کنترل التهاب و کاهش درد است.

روش‌های درمانی روماتیسم به شکل زیر است:

• مصرف دارو
• تن درمانی
• عمل جراحی

مصرف داروها

چهار نوع مختلف دارو برای درمان آرتریت روماتوئید وجود دارد:

• مسکن‌ها
• داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی
• داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری
• استروئیدها

اکثر افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی باید بیش از یک دارو مصرف کنند، چون داروها به اشکال مختلف عمل می‌کنند.

ممکن است گاهی نیاز باشد درمان دارویی تغییر کند که بستگی به علائم بیماری دارد.

مسکن ها به تخفیف درد ناشی از روماتیسم کمک می‌کنند اما نباید تنها راه درمانی به کار گرفته شده باشند.

انواع مختلفی از مسکن‌ها با قدرت تسکین متفاوت وجود دارند که می‌توانید بعضی از آنها را از داروخانه تهیه کنید اما برای بعضی دیگر نیاز به نسخه دکتر روماتیسم مفصلی دارید.

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی

احتمالا پزشک معالج برای درمان آرتریت روماتوئید، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی تجویز می‌کند.

این داروها درد و التهاب را کاهش می‌دهند اما روماتوئید را کاهش نمی‌دهند.

بنابراین نیاز به داروهای دیگری نیز دارید تا آسیب کمتری به مفاصل برسد.

داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن نیز مورد نیاز است و گاهی بیمار نیاز به تجویز داروهایی مانند سلکوکسیب دارد.

داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری

داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری، سیستم ایمنی بدن را مهار می‌کنند تا روماتیسم را کاهش دهند یا از پیشرفت آن جلوگیری کنند.

پزشک معالج ابتدا متوترکسات را برای درمان روماتیسم مفصلی تجویز می‌کند که اگر به تنهایی جواب نداد نوع دیگری از این داروها مانند هیدروکسی کلرین، لفلونوماید، سولفاسالازین یا توفاسیتینیب را به بیمار توصیه می‌کنند.

البته سرخود از این داروها استفاده نکنید.

استروئیدها

پزشک معالج برای روماتیسم مفصلی حاد و وقتی علائم عود می‌کنند، استروئیدها (steroids) را تجویز می‌کند تا درد و سختی را کاهش دهد.

در بسیاری موارد استفاده موقت این داروها علائم را کاهش می‌دهد و از عود روماتیسم جلوگیری می‌کند.

برخی افراد باید مدت زمان طولانی‌تری از استروئیدها مصرف کنند تا درد و التهاب کنترل شود.

استروئیدها می‌توانند سبب افزایش وزن، افزایش فشارخون، بدتر شدن دیابت و امکان بیشتر ابتلا به التهاب شوند.

درمان ترکیبی

برای روماتیسم مفصلی و درمان آن استفاده از چند روش درمانی نیز به کار می‌رود.

به این ترتیب آسیب به مفاصل کمتر می‌شود.

برای مثال ترکیب مصرف داروی متوترکسات و داروی مشابه مانند هیدروکسی کلرین، لفلونوماید یا سولفاسالازین یکی از این روش‌های درمانی ترکیبی است.

البته چنین روشی نمی‌تواند مفاصل آسیب‌دیده را بهبود بخشد، بلکه از پیشرفت بیماری و آسیب بیشتر مفاصل جلوگیری می‌کند.

عمل جراحی

اگر درد و التهاب مفصل غیر قابل ‌تحمل شود یا مفاصل بطور جدی آسیب ببینند شاید نیاز به جراحی باشد.

مفاصل ران، زانو و گاهی شانه بیشترین قسمت‌‎هایی هستند که جایگزین می‌شوند.

بیشتر افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی برای عمل جراحی تا سن ۵۰ سالگی صبر می‌کنند، چون مفاصل مصنوعی پس از ۱۵ الی ۲۰ سال شروع به ساییدگی می‌کنند.

بعضی مفاصل مانند آرنج در برابر جایگزینی مفصل مصنوعی خوب جواب نمی‌دهند و پزشک در چنین شرایطی عمل جراحی فیوژن را توصیه خواهد کرد.

کار درمانی و تن درمانی

تن درمانی و کار درمانی بسیار موثر است. به این شکل که فیزیوتراپیست ورزش‌هایی به بیمار می‌دهد و به او آموزش می‌دهد چطور آن محل را گرم و سرد کند.

کاردرمانی کمک می‌کند بیمار بداند چطور کارهای روزانه را انجام دهد.

ورزش کردن

زمانی که مفاصل دردناک و سخت می‌شوند، آخرین چیزی که یادتان می‌آید ورزش کردن است. یکی از بهترین روش‌های تخفیف درد روماتیسم، ورزش مرتب است.

با ورزش روزانه استخوان‌ها قوی‌تر می‌شوند. نازک شدن استخوان‌ها یکی از مشکلات روماتیسم است، به‌ویژه وقتی نیاز به مصرف استروئید پیدا کنید، این مورد اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد.

ماهیچه‌های قوی‌تر به بهبود در حرکت کمک می‌کنند. میزان انرژی و خلق و خویتان نیز بی‌تاثیر نخواهد بود.

دکتر فیزیوتراپ ورزشی با دادن دستورالعمل های ورزشی مخصوص می تواند در درمان رماتیسم مفصلی با ورزش به شما کمک کند.

درمان‌های طبیعی روماتیسم مفصلی

یک سری درمان‌های تکمیلی وجود دارد که بهتر است ابتدا در مورد آنها با پزشک معالجتان صحبت کنید. در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم.

گرم کردن و سرد کردن

کیسه آب سرد تورم و التهاب را کاهش می‌دهد. به مدت ۱۵ دقیقه کمپرس سرد یا کیسه آب سرد روی مفصل بگذارید و ۳۰ دقیقه بعد این کار را تکرار کنید.

کمپرس گرم ماهیچه‌ها را آرام می‌کند و جریان خون را بیشتر خواهد کرد. حوله‌ای گرم اطراف جایی که درد می‌کند، ببندید یا حمام و دوش آب گرم بگیرید.

خواب کافی

کمبود خواب می‌تواند درد مفاصل را بیشتر کند. هر شب سر ساعت مشخصی بخوابید و صبح بیدار شوید.

هر روز ورزش کنید و از مصرف نیکوتین، کافئین و الکل خودداری کنید. تلویزیون، کامپیوتر و گوشی را در اتاق خواب خاموش کنید.

مصرف مکمل‌های غذایی

مکمل‌های غذایی ممکن است با داروها تداخل داشته باشند، پس ابتدا با دکتر مفصل مشورت کنید و اگر مشکلی نبود، می‌توانید با تجویز پزشک مصرف کنید.

تحقیقات نشان داده است اسیدهای چرب امگا ۳ در روغن ماهی به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کنند.

مطالعات زیادی نشان می‌دهد که مکمل‌های روغن ماهی به کاهش سختی مفاصل در روماتیسم مفصلی هنگام صبح کمک می‌کند.

طبق تحقیقات روغن دانه گل‌گاوزبان به همراه مسکن‌های ضد التهابی در کاهش علائم روماتیسم کمک موثری هستند.

درمان گیاهی روماتیسم مفصلی

درمان گیاهی روماتیسم مفصلی نیز یکی دیگر از روش‌های پرکاربرد برای معالجه این بیماری است.

داروهای گیاهی زیر در تخفیف دردهای ناشی از مفاصل موثر هستند:

درخت بید

یکی از تسکین‌دهنده‌های گیاهی که خاصیت ضد التهابی دارد، پوست درخت بید است. این گیاه هیچ‌ عوارض جانبی ندارد و در کاهش تب و درد موثر است.

می‌توانید پوست درخت بید را بجوید یا بجوشانید و به شکل جوشانده مصرف کنید. حتی پودر این گیاه نیز قابل مصرف در غذا است.

دارچین

دارچین نیز یکی دیگر از گیاهان ضد التهابی است که برای روماتیسم می‌توانید استفاده کنید. نصف قاشق چایخوری پودر دارچین و کمی عسل را با هم مخلوط و نوش جان کنید.

چای سبز

پلی فنول موجود در چای سبز خاصیت ضد التهابی دارد. همچنین آنتی‌اکسیدان موجود در این گیاه سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشد.

دم کرده چای سبز خاصیت ضد التهابی دارد و برای روماتیسم عالی خواهد بود.

زنجبیل

از خواص زنجبیل به شکل عصاره، پودر، روغن، ژل و کپسول می‌توان مصرف کرد. این گیاه با داشتن خاصیت ضد التهابی در تخفیف درد ناشی از روماتیسم مفصلی موثر خواهد بود.

زردچوبه

شاید باور نکنید که زردچوبه برای تسکین بخشیدن به دردهای روماتیسم مفصلی مفید است. حتما مصرف روزانه آن را فراموش نکنید.

سیر

کمتر کسی وجود دارد که از خواص ضد التهابی سیر آگاه نباشد. سیر علائم روماتیسم را کاهش می‌دهد. سیر خام را له کنید و به همراه لیموی تازه و عسل بخورید.

یکی دیگر از موارد مصرف سیر برای درمان روماتیسم مالیدن سیر له شده به محل درد است.

فلفل سیاه

ماده موجود در فلفل سیاه که کپسایسین نام دارد موجب تخفیف التهاب روماتیسم خواهد شد. می‌توانید آن را با زردچوبه نیز مصرف کنید.

چای بابونه

مالیدن چای بابونه به مفاصل درد ناشی از روماتیسم مفصلی را کم می‌کند. بابونه را دم کنید و سپس به مدت ۲۰ دقیقه آن را روی مفاصل بمالید.

اکالیپتوس

ترکیبات موجود در این گیاه برای کاهش التهاب مفید است. می‌توانید از اسانس‌های اوکالیپتوس موجود در بازار نیز استفاده کنید.