گل قاصدک (سرده)

(نام علمی: Taraxacum) یک جنس بزرگ از گیاهان گلدار در خانواده گیاهان دارای گل های سبدی (کلاپرک) (Asteraceae) است که از گونه‌هایی که معمولاً به عنوان قاصدک شناخته می‌شوند تشکیل شده است.

این جنس بومی اوراسیا و آمریکای شمالی است،اما دو گونه رایج در سراسر جهان، T. officinale (قاصدک معمولی) و T. erythrospermum (قاصدک دانه قرمز)، از اروپا به آمریکای شمالی وارد شدند و اکنون به صورت گل وحشی تکثیر می‌کنند.

هر دو گونه خوراکی هستند.

شرح

گیاه قاصدک به نام های خبر رسانک، خبربیار یا خبرچین هم شناخته می‌شود و در طب سنتی به طرَخشَقون یا طَرَشقوق معروف است و به آن هندبای بری، خبربیار، کاسنی بری و دندان شیر نیز گفته می‌شود.

گل های قاصدک معمولی «Taraxacum sect. Ruderalia» و «Taraxacum officinale Weber» دسته ای از قاصدک ها را تشکیل می دهند که همگی از خانواده گیاهان دارای گل های سبدی (Asteraceae) هستند.

گل قاصدک گیاهی علفی و دائمی با برگ های کشیده و دارای بریدگی و ریشه‌ای عمودی به رنگ قهوه ای مایل به زرد است.

برگ‌های گل قاصدک سبز رنگ بوده،بریدگی های مثلث شکل و نوک تیز دارند.

برگ ها بطور دسته ای در پایین گیاه جمع هستند و ساقه گل دهنده ای از میان گیاه رشد می‌کند که ممکن است به ارتفاع ۴۰ سانتیمتر برسد.

ساقه و ریشه این گیاه دارای شیرابه سفید رنگی می باشد.

این ساقه ها منتهی به نهنجی می شوند که بر رویش گل های زرد رنگ زیبا و زبانه‌ای بر روی گل آذین کلاپرک (به قطر ۳ تا ۵ سانتیمتر) قرار دارند.

گلبرگ های زبانه ای شکلش دایره وار از داخل به خارج به تدریج باز می‌شوند.

گل ها در عمر چندین روزه خود شب ها و در هنگام باران و نیز در هنگام خشکی هوا بسته می شوند.

میوه اش فندقه و دارای دسته تارهای ابریشمی در قسمت انتهایی است که به آن قاصدک می‌گویند زیرا به منظور بذرافشانی به پرواز در می آید.

این گیاه دارای ریشه ای به رنگ قهوه ای است عمق ریشه معمولأ بین ۱۵ تا ۴۵ سانتیمتر است ولی عمیقتر هم حتی تا یک متر (و به ندرت تا دو متر) گزارش شده است.

مکان رشد

گونه‌ای قاصدک در ایران

گیاهی است علفی و دائمی که بطور خود رو در بیشتر مزرعه ها و دشت ها، در وسط چمن، حاشیه شوره زار،کنار جاده ها و اراضی بایر و بطور کلی در همه جا رشد می کند.

در چمن،مراتع و بسیاری مزارع به عنوان یک علف هرز شناخته می‌شود.

موارد استفاده

زنبور عسل این گیاه را بسیار دوست دارد و شهد زیادی از آن بدست می‌آورد.

برگ های جوان گل قاصدک را معمولاً با سالاد می خورند و چون خیلی تلخ است باید آن را با ترشی یا آبلیمو مصرف کرد.

از قسمت های گوناگون گیاه مانند ریشه،برگ و شیرابه آن در درمان استفاده می کنند.

قاصدک به عدم ورم بدن و درد قاعدگی بسیاری از زنان در سندرم پیش از قاعدگی کمک می‌کند.

برای جلوگیری از عفونت قارچی واژن در حد کهیر،چند مشت برگ خشک شده به آب حمام اضافه کنید.

ترکیبات شیمیایی

 

گل قاصدک (دندان شیر) پیش از بذرافشانی

دشت قاصدک‌ها

ریشه این گیاه دارای ماده‌ای تلخ به نام تراگزاسین، کولین و تاراگزاسترول می‌باشد همچنین در ریشه آن مقدار کمی تانن وجود دارد و نوعی الکالوئید به نام تاکزین و تاراگزه رول در اعضای این گیاه یافت می‌شود.

ضمناً این گیاه دارای ساپونین، قندهای مختلف و اسیدهای چرب است.

این گیاه بالاترین حد ویتامین آ را در بین گیاهان داراست و همچنین دارای مقدار زیادی پتاسیم است.

املاح کلسیم، پتاسیم، آهن، منیزیوم، سدیم، منگنز، فسفر، سیلیس و گوگرد در این گیاه ثابت شده‌است.

محل رویش

پراکندگی این گیاه در کره زمین طوری است که در غالب نواحی اروپای شمالی، غرب آسیا، شمال آفریقا و آمریکای شمالی رشد می کند.

تاکنون بالغ بر ده گونه از این نوع گیاه شناخته شده است.