کاسنی معمولی

(نام علمی: ‎Cichorium intybus L) گیاهی است از راسته گل مینا (Asterales) تیره گل‌ستاره‌ای‌ها (Asteraceae) از رده کاسنی ها (Cichorium).

از این گیاه دو گونه کشتی و چهار تا شش گونه وحشی موجود است.

نوع وحشی آن تا یک متر و نوع پرورش یافته آن تا دو متر هم رشد می‌کند.

گیاه کاسنی انواع مختلفی دارد سه نوع آن معروف است.

کاسنی بری که به tansy شهرت دارد در ایران نمی‌روید.

کاسنی زرد که به گل قاصدک شهرت دارد و در طب قدیم ایران به نام ترخشقون نام برده‌اند.

در بیشتر نواحی ایران پراکندگی دارد و کاسنی معمولی.

کاسنی معمولی،یک گیاه دارویی پایا با گل‌های آبی یا ارغوانی است.

کاسنی در اصل بومی جهان قدیم است و بعداً در قاره آمریکا نیز به صورت گیاه خود روی کنار جاده‌ای روییده است.

منشأ اصلی این گیاه اروپای مرکزی،مناطق غربی و مرکزی آسیا و شمال آفریقا است.

پراکندگی وسیعی در نواحی مختلف ایران به خصوص شهرستان اقلید، محله فسارود،آذربایجان و مناطق کوهستانی خراسان دارد.

بیشترین کشت آن در کاشان و تربت حیدریه جلگه رخ روستای علاقه می باشد.

به آب و هوای خنک،آفتابی یا کمی سایه نیاز دارد و گرمای شدید تابستان را تحمل نمی‌کند.

 

خاصیت‌های دارویی کاسنی

شستشو دهنده کبد و کلیه، خونساز، افزایش نیروی جنسی و افزایش حجم اسپرم در مردان است.

طبع کاسنی کاملاً سرد است.

تقویت کننده کبد و مسکن حرارت و عطش و گرمی و تقویت‌کننده کلیه و فشارخون و صفرا و پاک‌کننده مجرای ادرار و کلیه‌ها است.

آب برگ کاسنی بهترین داروی یرقان و کلیه‌ها و کبد است.

جوشیده و صاف کرده آن بر طرف کننده تب های کهنه و تقویت کننده معده همراه با گل قند درمان کننده تب‌های جزئی مداوم است.

کاسنی برای تنظیم فشارخون بسیار مفید است.

ضماد آن بر طرف‌کننده ورم‌های گرم و درد چشم و افزاینده بینائی است.

تهیه ضمادی از کاسنی و سرب سائیده و روغن گل درمان کننده سرطان زخم دار است.

کاسنی دوست کبد است و کم‌کننده قندخون بیماران مبتلا به دیابت می‌باشد.

هرگاه آب کاسنی و آب خیار چمبر را مخلوط کنید و در ابتدای شرع آنژین و بیماری‌های حلقوی با آن غرغره کنید، آن را درمان خواهد نمود.

تخم گیاه کاسنی در ترکیب با سایر داروهای خنک مفید و برطرف‌کننده تب های صفراوی، یرقان، خفقان، بیماری‌های کبدی و سردرد است.

کاسنی هرگاه همراه با صندل و تخم رازیانه پخته شود، دفع‌کننده سموم و ضعف کلیه و طحال و تحریک‌کننده اشتها می‌باشد.

تخم کاسنی می تواند در هر حالتی جانشین برگ کاسنی شود.

مقدار مجاز خوراک طبی تخم کاسنی تا ۱۰ گرم است و شربت آب آن ۴ تا ۱۰ گرم و داخل سایر جوشیدنی ها برای پختن دارو ۲۰ تا ۵۰ گرم است.

ریشه کاسنی گرم و خشک است، برطرف‌کننده گیر و سده، نرم کننده اخلاط سینه، افزاینده ادرار، برطرف‌کننده تب‌ها، تصفیه و پاک‌کننده خون، و رفع کننده ورم احشاء و درد مفاصل و استسقاء.

برای درمان یبوست،جوشانده برگ و ریشه کاسنی به مقدار ۲ فنجان صبح ناشنا بسیار مفید است.

برای تهیه ماسک زیبائی از کاسنی،کاسنی را بکوبید و آب آن را بگیرید و با سفیده تخم مرغ مخلوط کنید و به صورت بمالید.

پس از یک ربع ساعت آن را با آب ساده بشویید.

این ماسک غدد را تحریک می‌کند و عرق پوست را زیاد می کند.

برای مبتلایان به امراض جلدی و اگزما مفید است.

کاسنی منبعی مفید برای فروکتوز است و اینولین به خودی خود شکلی از فیبر طبیعی است که اگر در برنامه غذایی گنجانده شوند به کنترل و کاهش وزن کمک شایانی می‌کند.

هر دوی این اهداف به تنظیم گرلین که نخستین اسید آمینه‌ای است که با احساس گرسنگی و رفتارهای غذا جویانه مرتبط است،کمک می‌کند.

مصرف کاسنی موجب کاهش ترشح هورمون گرلین و منجر به کنترل پرخوری و ایجاد احساس سیری یا پری شکم می‌شود،که این امر در راستای تلاش برای کاهش وزن است.

کاسنی بطور سنتی برای درمان آرتروز استفاده می شود و مطالعات نشان دادند که کاسنی بطور قابل توجهی دارای خواص ضدالتهابی می باشد که به همین دلیل موجب کاهش دردهای مفصلی – استخوانی می‌شود.

در مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۰، گزارش‌ها حاکی از آن است که ۷۰٪ از بیمارانی که از دردهای مفصلی-استخوانی رنج می‌بردند و با کاسنی تحت درمان قرار گرفتند و بطور قابل ملاحظه‌ای دردهایشان بهبود یافت.

همچنین کاسنی را عموماً برای کاهش دردهایی که عامل التهابی دارد،دردهای ماهیچه‌ای و درد مفاصل می‌توان مصرف نمود.

کاسنی خواصی همچون داروهای مسکن دارد که اضطراب را کاهش داده و ذهن را آرام می‌سازد،بنابراین استرس و تأثیرات خطرناک آن بر بدن را از بین می‌برد.

عصاره ریشه کاسنی به دلیل خواص آرامش بخشی به خواب راحت کمک می‌کند و از بسیاری از قرص‌های خواب‌آور مرسوم سالم‌تر است.

کاهش استرس و اضطراب خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، عدم توازن هورمون‌ها، مرض بی‌خوابی، زوال عملکرد شناختی و پیری زودرس را تا حدودی کاهش می‌دهد.

در طب سنتی کاسنی را تصفیه کننده خون می دانند و معتقدند که اثرات سود بخشی روی کبد و کیسه و طحال می گذارد و همچنین برای جلوگیری از ناراحتی های معده و تقویت مزاج از آن استفاده می شود.

زیان‌های کاسنی

در صورت بارداری مصرف بیش از حد آن غیرمجاز است، زیرا ممکن است موجب خونریزی گردد و احتمال سقط جنین غیرعمدی را افزایش دهد.

تحقیقات نشان می‌دهد که در دوران شیردهی نیز مصرف بیش از حد آن ممنوع است زیرا کاسنی از طریق شیر مادر به کودک منتقل می‌شود.

مصرف بیش از حد آن باعث ترش کردن معده،کاهش وزن (ورزشکارانی که دارای مقداری اضافه وزن هستند می‌توانند روزی ۲ تا ۵ بار از عرق کاسنی استفاده بکنند).

روش مصرف: بعد از هر وعده غذایی با نصفی از لیوان آب مصرف شود.

کاسنی مضر است برای اشخاصی که مبتلا به سرفه هستند.

تخم کاسنی بدمزه و قی آور است.

مصلح ناراحتی های کاسنی،شکر قهوه ای است و برای بدطعمی تخم کاسنی سکنجبین و ادویه خوشبو می‌باشد.