گیاه بابا آدم

بابا آدم که باردان، فیلگوش ، آراقیطون، علف پیرزن و پینه خاله(نام علمی: Arctium) نیز نامیده می‌شود گیاهی است علفی و دوساله از تیره گل‌ستاره‌ای‌ها (Asteraceae).

گیاهی است که به اندازه یک متر و نیم تا دو متر ارتفاع رشد می‌کند.

با برگ‌های درشت و خشن و سبز رنگ با گل‌های توپ مانند و به اندازه فندق یا بزرگتر از آن در باغچه و کنار آبها و یونجه زارها مراتع و مزارع می‌روید.

این گیاه در اطراف تهران، البرز، راه چالوس، خراسان، کرمان، رودبار، تفرش،ارومیه اروپا و شمال آمریکا می‌روید و در بعضی نقاط پرورش داده می‌شود.

این سرده در ایران ۴ گونه علفی چند ساله دارد، بابا آدم (گیاه) «Arctium lappa»، باباآدم صغیر «Arctium minus» و دو گونه باباآدم خوئی «Arctium palladinii» و زیرگونه باباآدم برگ‌پهن «Arctium lappa platylepis» که علاوه بر ایران در شرق اروپا، آناتولی، قفقاز، ماورای قفقاز و ترکمنستان نیز می‌رویند.

بابا آدم از گروه کاسنی ها به شمار می رود.این گیاه از سوی رومیان باستان شناسایی شده و فواید آن برای سلامتی مشخص شده است.

گیاه بابا آدم

ترکیب شیمیایی

از تجزیه شیمیایی ریشه بابا آدم مواد زیر به‌دست آمده‌است:

اینولین، پلی استیلن ها، اسید آرکتیک، اسید پروپیونیک، اسید بوتیریک ، اسید لوریک، اسید استئاریک، اسید پالمیتیک، هورمون‌های گیاهی، تانن و پلی‌فنولیک اسید.

از تجزیه شیمیایی تخم بابا آدم موارد زیر به‌دست آمده‌است:

یک گلوکزید تلخ به نام آرکتین Arctin، اسید کلروژنیک، لاپائول A,B، ژرماکرانولید.

از تجزیه شیمیایی برگ‌های بابا آدم موارد زیر به‌دست آمده‌است:

آرکتیول، فوکینون، فوکینانولید، بتا- ئودسمول، پتازیتولون، اِرِموفیلن، تاراکساسترول.

به‌طور کلی دمکرده یا جوشانده برگ، ریشه و تخم بابا آدم خاصیت ضد میکروبی و آنتی تومور دارد.

کاربرد درمانی

ریشه، برگ تخم و میوه بابا آدم برای درمان سرطان‌ها، رماتیسم، نقرس، ناراحتی‌های معده، کلیه، بیماری‌های پوستی حتی ریزش مو و اگزما، گلودرد، ورم لوزه‌ها، سرفه، سرخک، بر زخم‌ها، آبسه‌ها و مرض قند کاربرد دارد.

در طب قدیم ریشه گیاه باباآدم طبیعت سرد و خشک داشته‌است.

ریشه این گیاه به علت داشتن مقدار زیاد آهن علاج کم خونی می‌باشد.

همچنین از ریشه آن برای درمان سرماخوردگی، التیام کهیر و اگزما استفاده می‌شود.

از برگ این گیاه برای معالجه سرگیجه، رماتیسم، تنظیم قندخون، رفع درد و سوزش ناشی از گزیدگی و درمان کچلی استفاده می‌شود.

تخم این گیاه نیز در پزشکی کاربرد دارد و برای ضدعفونی کردن، درمان ناراحتی‌های ریوی و گلودرد به کار گرفته می‌شود.

همچنین ضد کرم معده و روده می‌باشد.